hukuki sorumluluklar, yaptırımlar, kullanıcılara yönelik genel bilgiler, kullanım sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar, asansörde karşılaşılan kaza tipleri ve yanlış bilinenler göz önüne alınarak hazırlanmıştır.

Asansörler, tasarım aşamasından imalatına, imalatından bakım aşamasına, bakımından periyodik kontrol aşamasına kadar kontrol altında tutulması gereken düşey taşıma araçlarıdır. Bu aşamalar sağlıklı işlediğinde asansör kazaları ve asansör arızalarıyla karşılaşma riski en aza inecektir.

İnsan hayatına konfor ve kolaylık sağlayan bir taşıma sistemi olan asansörlerde standart dışı ürün kullanılması veya bakımının yetkisiz ve ehil olmayan kişi ve firmalar tarafından yapılması sonucunda kazalar ve arızalar oluşabilmektedir.

18 Kasım 2008 tarih 27058 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 5 Kasım 2011 tarih ve 28106 sayılı Resmi Gazetede değişiklik yapılan, Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği’nin 10. maddesi, her asansörün yılda en az bir kez yıllık kontrolünü zorunlu kılmakta; asansörün emniyet ve işletme yönünden çalıştırılmasına engel bulunmadığının belirlenmesini istemektedir.

Bu sektörde faaliyet gösteren yetkili firma sayısı yaklaşık 465 civarındadır. Herhangi bir yetki almadan, korsan olarak çalışan merdiven altı firma sayısı ise yaklaşık 2 bin civarındadır. Bu sektörde istihdam edilen Makina Mühendisi sayısı yaklaşık 1000’dir.

Belediyeler ile yapılan protokoller kapsamında 2010 yılında 11 Şube etkinlik alanındaki 39 belediyede 9 bin 252 asansör, 2011 yılında 12 Şube etkinlik alanında

37 belediyede 6 bin 86 asansör kontrol edilmiştir.

Toplam asansör sayısı dikkate alındığında bu rakamların oldukça yetersiz kaldığını söyleyebiliriz. Kullanımda olan asansörlerin 204 bin 232’si, oran olarak % 82’si kamusal denetimden geçmemektedir.

Türkiye’de yılda yaklaşık 25.000 asansör, 1000 yürüyen merdiven üretilmektedir.

2011 yılında 35.000 asansör üretilmiştir. Üretimin her yıl artması nedeniyle;

asansör gibi yaklaşık rakamlar üzerinden hesaplama yapılmıştır.

Odalarımız ile protokolü bulunan belediyelerin sınırları içinde kullanımda olan asansörlerin kontrolleri sonucunda;

Bu tablodan, bakım ve denetimlerin yetersizliği nedeniyle asansör kazalarının ve arızaların kaçınılmaz olduğu açıkça görülmektedir. Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle, Asansörün piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere olmak üzere, her asansörün yıllık kontrolü yapının bağlı bulunduğu ilgili idare tarafından, A tipi muayene kuruluşuna yaptırılacaktır.

Asansörlerle ilgili standart ve yönetmeliklerin amacı insanların ve/veya yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin hizmete alındıktan sonra çevrenin, insanların ve canlıların sağlık ve güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde kullanımlarını sağlamak üzere; işletilmesi, bakımı ve yıllık kontrolleri için uyulması gereken kuralları belirlemektir.

Bu noktadan hareketle, asansör kontrollerinin piyasalaştırılmadan, kamusal denetim yaklaşımı içerisinde yapılması gerekliliğini savunan Odamız, geçmiş deneyimlerinden de yararlanarak, Yönetmelik değişikliğinde yer alan koşulları sağlamış; yaptığı protokoller çerçevesinde kontrolleri yapmaya başlamıştır.

Odamız tarafından hazırlanan bu broşürün, kullanıcılar ile bina sorumlularını asansör ve yürüyen merdivenlerle ilgili olarak bilgilendirme ve denetim mekanizmalarını işler hale getirme amacına hizmet etmesi dileğiyle!

TMMOB

Makina Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu